Nét đẹp thờ cúng gia tiên của người Việt
Thờ cúng gia tiên là nét đẹp truyền đời của người Việt, cha truyền con nối, cứ thế tập tục được lưu truyền biết bao thế hệ. Tục thờ cúng tổ tiên không biết có từ khi nào, chỉ biết mỗi gia đình dù giàu nghèo hay sang hèn đều có một bàn thờ gia tiên trong nhà.
Xoay quanh những câu hỏi về nghi thức cúng bái, lễ vật thì 1 bộ đồ thờ cúng gồm những gì? Cách bài trí ra sao? Nên chọn bộ đồ thờ như thế nào thì phù hợp? Đây là những vấn đề được nhiều người quan tâm. Đặc biệt đối với những người trẻ tuổi, người nước ngoài bắt đầu tìm hiểu về văn hóa thờ cúng của người Việt.
Ông bà xưa thường răn dạy, không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy, chỉ cần thắp nén hương dâng lên gia tiên vào những dịp đặc biệt như ngày Rằm, mùng 1, giỗ chạp, hiếu hỷ hay lễ, Tết cũng đủ thể hiện lòng thành kính, hướng về cội nguồn của con cháu đối với người đã khuất.
Từ lâu, thờ cúng tổ tiên đã trở thành chuẩn mực đạo đức và nguyên tắc làm người, đồng thời đây cũng là một phần quan trọng trong đời sống tâm linh của người Việt. Thông qua nén hương, con cháu nói lên những mong ước về cuộc sống bình an, khỏe mạnh, may mắn, tài lộc đến với gia đình.
Bởi vậy, phòng thờ được xem là nơi hiện diện của người Âm trong nhà. Vẫn biết lòng thành cốt ở cái tâm nhưng việc trang hoàng cho nơi về ngự của gia tiên thêm vững chắc, trang nghiêm là điều được nhiều người con, người cháu hiếu thuận hướng về. Một không gian thờ đầy đủ, tươm tất vừa nói lên tấm lòng thảo thơm của hậu thế, vừa là niềm kiêu hãnh của đấng sinh thành ở cõi vĩnh hằng.
1 Bộ đồ thờ cúng gồm những gì?
Ngoài bàn thờ gia tiên, đối với những người theo đạo Phật sẽ lập một bàn thờ riêng. Hay đối với những gia đình kinh doanh, làm ăn buôn bán thường đặt bàn thờ Thần Tài tại cửa hàng, công ty với mong muốn gặp điều may mắn, vượng phát, tài chính rủng rỉnh.
Bộ đồ thờ gia tiên đầy đủ gồm những gì
Bộ đồ thờ gia tiên đầy đủ bao gồm những vật phẩm dưới đây:
❶ Đỉnh thờ: Còn được gọi là lư hương dùng để đốt trầm vào những dịp Lễ, Tết vừa giúp không gian thờ thêm ấm cúng, thanh tịnh.
❷ Hạc thờ: Thường sử dụng theo cặp, tượng trưng cho sự hài hòa Âm – Dương, Trời – Đất tạo nên nguồn năng lượng tích cực trong ngôi nhà.
❸ Bát hương: Tùy theo văn hóa thờ cúng của từng vùng miền sẽ sử dụng 1 hoặc 3 bát hương. Người Việt tin rằng khói từ hương là sợi dây kết nối giữa người còn sống và người ở thế giới bên kia.
❹ Mâm bồng: Dùng để đựng hoa quả (thường là ngũ quả) tượng trưng cho mong ước “Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh”
❺ Kỷ chén thờ: Có thể sử dụng 3 chén hoặc 5 chén tùy theo tập tục thờ cúng, diện tích bàn thờ, dùng để đựng nước, rượu hoặc trà.
❻ Bát thờ (6 bát): Sử dụng để đựng cơm trắng dâng lên gia tiên, mang ý nghĩa tượng trưng cho sự sung túc, no đủ.
❼ Bộ đũa thờ: Vừa có tác dụng trang trí, vừa giúp ông bà, gia tiên có dụng cụ để gắp thức ăn giống như lúc sinh thời.
❽ Lọ cắm hoa: Sử dụng để cắm hoa tươi để tô điểm thêm cho không gian thờ, tránh sự u tối, lạnh lẽo.
❾ Đèn thờ: Ngọn minh đăng chiếu ánh sáng thắp sáng cho không gian thờ, cũng giống như ông bà gia tiên luôn chỉ đường dẫn lối cho con cháu đi đúng hướng.
❿ Ống hương: Vật phẩm được sử dụng để đựng hương, giúp bàn thờ thêm ngăn nắp, gọn gàng.
❶❶ Chóe thờ: Được dùng để đựng gạo, muối và nước – 3 thức thanh sạch của trần gian con cháu muốn dâng lên gia tiên.
❶❷ Bát sâm: Có tác dụng để đựng trà dâng lên gia tiên vào những dịp đặc biệt trong năm.
❶❸ Nậm đựng rượu: Dùng để đựng rượu nhằm đảm bảo cho đồ lễ vật được thanh sạch nhất.
❶❹ Đôi tiểu lộc bình: Thường được đặt cân đối hai bên, phía sau ban thờ, dùng để cắm hoa tươi hoặc cành đào vào dịp Tết.
❶❺ Chân nến: Vật dụng quen thuộc trong mỗi không gian thờ, dùng để cố định nến hoặc cắm nến.
❶❻ Bộ ấm trà: Thiết kế nhỏ gọn vừa giúp phòng thờ thêm đầy đủ, vừa có thể sử dụng để pha trà, thay cho bát sâm.
Ngoài những vật phẩm kể trên, gia chủ có thể bổ sung thêm đôi lộc bình cỡ lớn cùng đôi chóe đại để tăng thêm sự bề thế, trang nghiêm cho phòng thờ.
Bộ đồ thờ Phật đầy đủ
Đối với những người theo đạo Phật thì việc lập bàn thờ Phật là điều tất yếu. Thông thường, bàn thờ Phật được đặt cao hơn bàn thờ gia tiên bởi Ngài là đấng cao nhất. Thờ Phật trong nhà với mong muốn được Đức Phật khai sáng tâm thức, sống hướng thiện, giúp tâm luôn an, gặp điều may mắn, tốt lành.
Một bàn thờ Phật đầy đủ sẽ bao gồm những vật phẩm sau:
- Bát hương
- Ống cắm hương
- Mâm bồng
- Kỷ ngai thờ
- Một hoặc hai chóe thờ
- Lọ lượn hoặc lọ lộc bình
Bộ đồ thờ Thần Tài
Đối với những người làm ăn, buôn bán thì Thần Tài được xem như “lá bùa hộ mệnh” đem đến tài lộc, tiền bạc, là quý nhân phù trợ công việc kinh doanh luôn thuận lợi, phát đạt.
Bộ thờ cúng Thần Tài đầy đủ bao gồm:
- Bát hương
- Mâm bồng
- Lọ lượn
- Kỷ chén thờ
- Cóc ngậm tiền (đặt cạnh bàn thờ)
- Ống hương
- Đèn thờ
- Nậm rượu
Trên đây là một số vật phẩm đầy đủ cho bàn thờ Thần Tài. Tuy nhiên, còn tùy thuộc vào văn hóa thờ cúng của từng địa phương, kích thước bàn thờ để gia chủ có thể bổ sung hoặc giảm bớt số lượng vật phẩm tùy ý.